Op een jaar tijd werd een entrecote in de supermarkt 23% duurder en een reep chocolade zelfs 44%. Voor een winkelkar die je in 2024 nog met 100 euro kon betalen, tel je nu 105 euro neer. Maar het ergste moet nog komen.
Colruyt wijst erop dat de aankoopprijzen in de rundveesector sinds januari dit jaar met 30% zijn gestegen. De impact van de blauwtongziekte kan nog wel een tijdje voelbaar zijn. Voor chocolade gaat de winkelketen ervan uit dat de volatiliteit op de cacaomarkt nog wel even kan doorgaan.
Delhaize windt er geen doekjes om: chocolade, koffie, sinaasappelsap en zuivelproducten worden duurder. Wat rundvlees betreft, is de situatie problematisch door een sterke daling van het aanbod. Sommige bedrijven worden niet overgenomen. Volgens de keten is er nog geen zicht op een dalende trend in de voedingsprijzen.
Lidl komt dan weer met een antwoord dat je niet van een prijsbreker verwacht. Gemiddeld is een biefstuk 18% duurder dan vorig jaar. Ze verwachten dat de prijs de komende maanden zelfs nog zal stijgen en ze zien ook een shift naar meerverkoop van kip en varkensvlees.
Het einde is nog niet in zicht
Een reep chocolade zal nog duurder worden, want met een prijsstijging van 44% betaalt de consument nog niet de volle pot. De prijs voor cacao steeg in één jaar met maar liefst 54% maar ook suiker is heel duur geworden. Dat wordt niet volledig doorgerekend: zie de 150 banen die geschrapt zijn bij Barry Callebaut.
Eenzelfde verhaal geldt voor koffie. Koffiepads werden 23% duurder, maar de prijs voor koffiebonen steeg in één jaar met 53%. Fabrikanten hebben eerst hun goedkoper aangekochte stocks verwerkt. Prijsstijgingen worden trouwens altijd stapsgewijs ingevoerd, om de consument niet te bruuskeren.
Eén pluspunt: van de duurdere grannysmithappelen moeten we volgens deze expert niet wakker liggen. De transportkost maakt die importappel sowieso prijziger. Je kan de granny smith ook makkelijk vervangen door een goedkopere Belgische appel. Mensen denken altijd dat ze méér moeten betalen voor kwaliteit, maar voor fruit en groenten geldt de regel: hoe goedkoper, hoe beter. Bij een goede oogst is het aanbod groot én krijg je een vollere smaak en meer mineralen en vezels.
28,3 miljard euro verlies door klimaatverandering
Maar de sector groenten en fruit krijgt almaar vaker af te rekenen met de gevolgen van de klimaatverandering: Sinaasappelen werden duurder door de ravage die de orkanen in de zomer van 2024 hebben aangericht in Florida. Begin 2025 was er veel nachtvorst in Griekenland en Turkije, waardoor perziken, olijven en olijfolie straks duurder worden. De Europese Investeringsbank schat het slechtweerverlies voor de landbouwsector nu al op 28,3 miljard euro per jaar.
Rundvlees is voor België nog een verhaal apart: de blauwtongziekte is maar een tijdelijk probleem. Grootste hinderpaal is het verschraalde aanbod van Belgisch rundvlees. Op 40 jaar tijd is 70% van de Belgische landbouwers verdwenen. In de jaren 80 hebben onze veehouders goud verdiend, nu is de stiel niet meer rendabel. Denk maar niet dat de prijs van Belgisch rundvlees nog kan dalen. Met de hoge tarieven van vandaag mogen we ons nog gelukkig prijzen, er komen andere tijden aan. Het aanbod is zo klein geworden dat bepaalde supermarkten vrezen dat ze over 12 tot 24 maanden geen Belgisch rundvlees meer in hun rekken gaan kunnen leggen. Een witblauwsteak friet wordt een delicatesse want lokaal rundvlees zal heel schaars worden.
Voor voeding in het algemeen is het aanbod in de supermarkten al aan het verschralen. Tijdens corona nam het aanbod van producten nog toe en konden we kiezen tussen 20 variëteiten aan yoghurt en 30 soorten beleg, maar nu is de keuze aan het verminderen. De consument wil de laagste prijs, dat gaat ten koste van het aanbod maar ook van de kwaliteit. Na de krimpflatie – waarbij er minder in een verpakking ging die voor dezelfde prijs werd verkocht – mikken fabrikanten nu meer en meer op minimumnormen. In salade zit er al tot 80% minder selenium, dat is nochtans een essentieel mineraal voor het menselijk metabolisme.
Gigantische kortingen dreigen kleinere fabrikanten te wurgen
Van ons besteedbaar inkomen gaat vandaag 14,5% naar voeding. Dat is al ietsje meer dan net voor corona, toen zakten we naar het historisch dieptepunt van 12%. In 1960 ging het nog om 60%. Wat we nu voor voeding betalen, is gewoon te weinig. Dat moet omhoog, de bedrijven redden het niet meer. In de Belgische voedingsindustrie telden ze vorig jaar meer dan 100 faillissementen. Alleen al vorige maand sloten de Mora-fabriek in Mol en de Olympia-melkfabriek in Pajottegem. Het kmo-voedingslandschap droogt uit.
Een fundamenteel probleem is dat de kleine voedingsbedrijven de overpromoties niet kunnen volgen. Eén plus één is 50% korting, één plus twee is 66% korting. Waanzin, maar dat is hier allemaal toegelaten. In Frankrijk worden er wetten voorbereid om die praktijken te verbieden, want het zijn alleen de grote jongens die dit aankunnen. Zonder duidelijke spelregels stevenen we af op een catastrofe in de voedingsindustrie. Maar ons land heeft geen visie voor voeding en consumptie. Nu voelen we dat in de prijzen. Straks krijgen we lege rayons.