Sinds Amerikaans president Donald J. trump in functie is gekomen, zijn de berichten over hoge importheffingen in de VS op buitenlandse producten schering en inslag. Als deze heffingen werkelijkheid worden, zullen ze ervoor zorgen dat deze producten voor Amerikaanse consumenten én voor bedrijven die ze gebruiken als grondstoffen beduidend duurder zullen worden. Goed mogelijk dus dat we – wanneer ook Europa importheffingen op Amerikaanse producten gaat rekenen – de handelsoorlog niet alleen zullen voelen in de supermarkt, maar dat er ook hier ontslagen kunnen volgen. Geldspot zet op een rij wat je bij ontslag dan zeker moet weten.
Sommige Belgische bedrijven, die veel leveren aan Amerikaanse klanten (bijvoorbeeld chemische producten), zullen immers minder kunnen exporteren naar Amerika en dus mogelijk een deel van hun productie zien terugvallen. Dit kan mogelijk betekenen dat zij werknemers zullen moeten ontslaan. Voor een werknemer betekent dit natuurlijk dat hij/zij dit in hun inkomen kunnen voelen.
En aangezien de economie een ketting is – bedrijven in verschillende sectoren zijn klanten van elkaar – kun je zo tot ontslagen (en lagere inkomens) komen in sectoren waar je het niet verwacht.
Waar heb je recht op bij ontslag?
Het is met een arbeidsrelatie zoals met een huwelijk. Dat wil zeggen: elk contract blijft geldig, tot het opgezegd wordt. Zowel de werknemer als de werkgever kunnen het opzeggen. Als de werkgever het doet, spreken we over ontslag. Als je hiermee wordt geconfronteerd, dan moet je dit zeker weten.
1. Je hebt meestal recht op een opzegtermijn of een ontslagvergoeding
Of je een ontslagvergoeding krijgt, hangt af van hoe je ontslagen wordt.
Bij ontslag om dringende reden, zoals diefstal, schending van bedrijfsgeheimen, grensoverschrijdend gedrag of herhaald ongeoorloofd afwezig zijn, krijg je geen ontslagvergoeding. Je werkgever moet dan aantonen dat verdere samenwerking onmogelijk is. Je kan dit aanvechten bij de arbeidsrechtbank, die kan beslissen dat de reden onvoldoende zwaarwichtig was en alsnog een vergoeding toekennen.
In andere gevallen kiest de werkgever of je je opzegtermijn moet presteren (met behoud van loon), of dat hij je onmiddellijk ontslaat en een ontslagvergoeding uitbetaalt. Die vergoeding komt overeen met het aantal weken opzeg vermenigvuldigd met je basisloon per week. Dat basisloon omvat ook voordelen zoals vakantiegeld, privégebruik van een bedrijfswagen en groepsverzekering. De waarde ervan wordt berekend op jaarbasis en gedeeld door 52.
De duur van je opzegtermijn hangt af van je anciënniteit en is wettelijk bepaald. Voor wie al vóór 1 januari 2014 in dienst was, kunnen er aanvullende regels gelden.
2. Je mag solliciteren tijdens de werkuren, vanaf het begin van je opzegtermijn
Tijdens je opzegtermijn heb je het recht om afwezig te zijn om te solliciteren. In de eerste periode van de opzegtermijn mag je één halve dag per week afwezig zijn. Tijdens de laatste 26 weken van je opzegtermijn mag je één volledige dag of twee halve dagen per week afwezig zijn.
3. Je hebt recht op een werkloosheidsuitkering als je niet meteen een nieuwe job vindt
Om recht te hebben op een werkloosheidsuitkering moet je aan twee voorwaarden voldoen. Je moet je werkloosheid melden bij je vakbond of bij de Hulpkas voor Werkloosheidsuitkeringen. Daarnaast moet je je inschrijven bij de VDAB als werkzoekende, actief naar werk zoeken en passende jobaanbiedingen aanvaarden. Een job is passend als die aansluit bij je ervaring en opleiding en niet te ver van je woonplaats ligt.
Wat met je pensioen later?
Je pensioen wordt berekend op basis van je brutoloon over je hele carrière. Zowel je verloning bij je oude als bij je nieuwe werkgever wordt meegenomen.
Tijdens de periode dat je werkloos bent, bouw je verder pensioenrechten op, via het systeem van ‘gelijkgestelde periodes’. Dat wil zeggen: je blijft rechten opbouwen als was je nog steeds je laatste loon aan het verdienen. Momenteel spaar je op die manier vaak pensioenrechten bij elkaar die lijken op wat je opbouwt wanneer je werkt.